Estorian Apacha’ yan Odut

By
|
Posted on May 27 2012
Share

Guaha un’ estoria pot apacha’ yan odut. Mileksion maseha pagu ‘sino gi otru okasion siha. Brabu i apacha’, sige gumupu yan gumupot maseha manu ‘nai tumunog. I edut animu man-umpañg ‘an soblan neñkanu siha para i liyañgña siakassu na mattu mattiempu.

Ti apmam, mattu i tiempun pagyu. Sige i edut chumochu yan dumeskansa. I apacha sige ha lasa estomaguña ni ñalañgña. Ha atrebi mamaisen neñgkanu’ lau ti malago’ i edut man-nae’.

Gi bandan moralidat, i apacha’ ayu na patte giya hita i banidosu, impitosu, kabron ya ayu ha’ tiniñgoña i para u magof. Ha apprubecha finacho’chu’ i otru sin u tulusgue’ humotnat maseha para guiya mismu. Ha lachaigue’ muna’ tailaye ni banidosuña.

I edut i humidde na patte ni mas animu macho’chu’ yan gef man-adahe. Ti dispetdesiau gi finachucho’ña sa’ ha masahalume. Mas antau kinalamteña sa’ ha fachuch’e todu guinahaña.

Magahet na apmam man-mama’ apacha’ hit piot gi tiempon abundansia. Memegaiña dispetdisiu ke mana’ sahñge para ‘an tafagchae’ chinatsaga ‘sino mattiempu tat kumu ha’ilas. Man-gaige hit gi este na patte i pagyun ha’ilas. Dididi’ atrasau i sinetsut dispetdisiu.

Lau maseha ta padedese pagu diskuiduta, maila’ ta pasensiaye este na estau sa’ ni unu duda na man-tautau hit. Siempre didog na leksion ta eyag ginen hagas diskuidau yan dispetdisiau na finaposta.

Tafan asustene unu yan otru sa’ este na mattiempu lamegai na troñku yan tinanom siha gi hatdin familiata u fan tinemba.

****

[B]Tuñgu’ Achaiguamu[/B]

Seguruyu’ na guaha ‘nai ta huñgog i mañainata ma-mensiona ayu na palabra i “achaigua”. Pot ihemplu: kau achaiguamu i mañainamu na para un’ disatentuye lau patgon hau?

I otru, guaha amiguhu ha fachalegña dumisfruta na ti Yuus si Jesukristu. Mampos hana’ tristeyu’ fino’ña sa’ ha placha’e i ti achaiguaña. Inipos na finu’ tramposu, disatenteria yan banida.

Na’mase’ sa’ yangin ti mauleg finaposña gi finenina na relihioña, tat seguru na u felis gi segundu biahe. Lau ti ha lie’ este na finatsu giya guiya ya taya’ mas ha fafama i lachen relihion katolisismu. Hu konsidedera hafa mohon para u sañgan i man-mauleg ni man-hanau esta na mañainaña.

Hu lie’ fuetsan tinayuyot kumu kilisyanu. Hu lie’ lokue’ na dispues de mas mauleg na mediku ya ti homlu’ i malañgu, pues i uttimu konsuelumu i ayudu ‘sino disposision i Saina. Gi todu biahe, hanae’yu’ i Saina yan patronhu ni ginagagauhu. Estague’ tumulaika ha’anihu dispues de trenta’i tantus años na katoliku.

Guseña bai’ lacha’yu’ gi hilu humidde umuga yine’ase’ i Saina. Mafattu este na diniseha piot ‘nai umenutet hau ya guaha na biahe ‘nai un’ konsidera kau un’ gaige tumagam i kinahulu’ i atdau agupa? Kau i mamamaila’ bendision pat matdision?

I amiguhu u hanau lau ni ñgai’an ‘nai u soda’ talu ginefsagaña. Lokue’, yangin unu hau na patgon ni ti siña un’ onra i mañainamu segun i indetdin i Saina, pues ni hagu ti un’ soda futtunamu.

Mauleg tana’ guaha pinasensia piot gi asuntu siha ni ti achaiguata. Chatpagu mampos i kustumbren apacha’ gi katkuet manera. Maulegña un’ natunog i añklan espirituat para muñga inasa gi halom tai fondu na tasi. Chogue mientras guaguaha tiempomu.

****

[B]Abarambau Na Kinalamten[/B]

I duron uchan yan satpon gi mapos na semana kulan hana’ freskon ñaihon oriyata. Ha sede hit lumipa mamakatña gi hinassota. Mientras man-e’ensinahyau hit na u mauleg i mensahe gi halom freskon mañglu’, ti tinilaika i didog na estotbu yan trompison siha ni man-gatdon gi halom sisomyan chinatsaga.

Makat na kontrariu i un’ tuñgu’ na siempre un’ finatoigue mas chatsaga na karera ni finañagu ni mismu diskuiduta deste antes. Tantu de ta letke, estague’ pagu na sige mage kulan mañiñila’ na milag achu’ botkan. Kontodu hita siempre ta-testeguye ennau na finatton milag guafe. Dispues, ti siña tana’ para finatton ennau na iran diskuidu.

Mauleg in’ prepara hamyu siakassu na ha fatoigue hit i mañiñila’ na milag guafen botkan. Lamegai para u fan mamadese ginen diskuidun man-ma’gasta mina kontiempu hu abibisa hamyu na inna’ guaha inadahe yan preparasion.

* * * *

[I]John DelRosario Jr. is a former publisher of Saipan Tribune and a former secretary of Department of Public Lands.[/I]

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.