More on the stateless issue
I ofisinan i Attorney General yan i Acting Solicitor General giya Estådos Unidos madisidi na ti para u machule’’ guatu gi Kotten Suprima i Noonan na upinion put kåosan Sabangan.
I upinion Noonan ha na’senklåru na i tres na abugådu ni dumisidi na i intetpreten-ñiha put manå’en siudadånon Estados Unidos gi residenten i Notte Marianas ha chåmpa’ i disision i mås ki sitentai tres put siento na tåotåo yan i membron i mina’nubentai kuatro (94th) na Kongresson Estådos Unidos ni manmambota para u ma’aprueba i kontratan Covenant Marianas. Estegue’ un kåosa ni tres na abugådu gi halom i åttelong na sutåna manmama’disision na måolek ha’ manmana’siudadånon Estådos Unidos i 200 mås na indibidu’åt sigun gi fechan i manmafañågon-ñiha gi Notte Marianas antes di u fo’na i mannatibu na siudadånu siha.
Pågo na hu komprende yan hu tungo’ håfa na ha sen kontra i defuntu as Harry Hilbloom i ma’apuntan Noonan hålom gi Kotten Manapela.
Yan kumu debi di bai hu aksepta este na disision, debi di hu petdika na ti husto, yan debi di bai hu na’klåru na ti Kompetente si Noonan, gi menus gi este na disision. Para ayu siha i ilek-ñiha na guaha husto guini na kåosa, mås fuetsan para hamyo sa’ i husto para hamyo ti husto para mås ki mit siha na natibu ni manpattida gi kontråtan i Covenant. Ti kompetente, hunggan, låo, manhusto magahet taigui as Noonan yan i Kompania-ña.
Pues, todu ayu siha maninafekta pat manchini’ut ni disision Noonan debi di en fandanña’ parehu ya in fanlisto mumumuyi ayu siha i u fanmama’disision ni u na’taibali i Kontråta gi entalo’ i tåotåo yan i gubietnamento ni gaige gi Covenant i Notte Marianas gi manmamaila’ na tiempo. I tai kompårasion na Kontråta gi entalo’ i tåotåo Notte Marianas yan i Estådos Unidos sumen båli mamumuyi yan debi di u ma’atbansa, yan makonsigi.
Ni amånu gi enteru Estådos Unidos ni gaige i proteksion mannatibu na siudadånon Estådos Unidos Notte Marianas na gi halom i Covenant ha’.
Sumen ti komprendiyon na u mapo’lo na ahe’ taigui i proteksion-ta gi Covenant nu este i tres na abugådu gi halom i attelong na sutåna.
I klañru na che’cho’ aminåsu yan espånton pulitika gi unos kuåntos gi 200 na indibidu’åt kontra i kongresista siha ni gi kinemplen i che’cho’-ñiha mabota para u masupotta i ma’apelan i lachi na disision Noonan ha na’a’annok i magåhet na kulot este na kongresista siha na ti manpulilitika siha gi anai tineteka i interes i Notte Marianas.
Gregorio C. Sablan
Garapan, Saipan