Ti i kakanta solu ke kanta
Hu e`ekuñgog un` hoben na artista (kantot) `nai sige ha disimula sentimentoña gi un` sunido. Hu tuñgo` i kantan sa` deste antes hu kakanta deste `nai patgonyo`.
Bonito sustansian i kanta ya klaro na ginen i korason i tumuge` ayo na sunido. Sige i taotao siha gi oriyaho mafama na mauleg na kakanta.
Hu tuñgo` ha` na yangin hu sañgan na ahe` ti i kakanta para uma-ekuñgog na i sustansian i kanta siempre guaha layo` osino ti magof nu guaho. Hu fatkiluye i asunto.
Maseha haye nu i tumuñgo` umusa guetgueruña, siempre u paire `nai ha kanta i sunido taimano `nai matuge`. U fan matto otro siha kantot, lao i kanta ti matulaika sa` sumaga intakto deste sunido esta sustansian sentimento `nai matuge`.
I Punto: Este i umekuñgog sumen presiso na kualidat gi maseha haye na prohimo ni uminteres pueston publiko osino gai plano machochu` para i linahyan. Debi este na kualidat de u daña, sin ditension, yan sensian hinimidde kosake ke siña i prohimo klaro ha lie` hafa hana` siña yan ti siña.
Yangin un` baba talañgamo ya satton un ekuñgog hafa sesso pinadesen i taotaota siha gi señgsoñg, siempre un` huñgog yan un` agradese i diario na pinadesen mayotmente na taotaota.
Yangin sinsero sentimentomo man-ayuda, pues hafa i un` huñgog ginen pachot i taotao siha gi señgsoñg pot diario na chinatsagan niha siempre un` katga komo obligasionmo.
Megai hu lilie` humatme pueston lehislatura, lao memegaiña lokue` magasta entero dos años manlaoya huyoñg yan halom sin sustansiao na aksion ayudo para i publiko. Estegue` na grupo ayo i ti man-e`ekuñgog osino ti tumuñgo` hafa sesso pinadesen i taotao ni ha represesenta.
Gi mismo tiempo, ayo siempre u fan felis kareran niha i chumule` un` asunto ya ha tatiye estake ma-apprueba gi dos guma`. Ti bali miyon na resulasion sa` ti sasatba este na modun akto. Ni mas de menos yan un` katta ni un` tuge`.
Lokue`, todo asunton linahyan ni mahasñgon madagao ñaihon gi un` banda pot huegon politika i mas na` atrasao. Kada sakan na diskuido gi satton na konsiderasion asunton linahyan, tres años na dinitene i resuttan finatane`. I uttimo pumadedese este na maña taya` mas ke i publiko gi señgsoñg siha.
Pot este na rason na sesso hu bisita asunton lehislatura sa` esta na` fatigao i guaha 27 na membro lao mampos lokue` metgot i sensian imbidiu piot ginen i Senate. Ti komprendiyon i sensian muron lao gi mismo tiempo ha popo`lu na man-kabayeros siha. Lastima sa` i aksion miyo ti umaya yan hafa checho` kabayero.
Dispues, haf` taimano para u guaha offresimienton subrida `nai klaro na ni obligasionta yan hospitat Hawaii ti siña ta kubre. Na ti esta ha` guaguan i sueddon empleao gobietno? Na ti magahet na mampos i sensian diskuido gi este na asunto sen ti umaya yan taya` fondu gi kahan publiko para i mas man-presiso siha na setbisio?
Debi u guaha satton na inadahe gi disposion fondun publiko. Makat hu komprende i para uma-utot fondun scholarship lao man-mañoda` salape` para subridan sueddo. Anog na i agapa` na kanai tiha tuñgo` hafa i akague bidadaña lao sesso mabotsan ñaihon. Dios miho! Pot este na rason na presiso i umekuñgog na kualidat maseha haye na offisiast publiko. Si Yuus Maase`!
Strictly a personal view. John S. DelRosario Jr. is publisher of Saipan Tribune.