Dibinan Man-magradua

By
|
Posted on Jun 10 2012
Share

Kulan mafuñut i sumen namagof na okasion serimonias graduasion na sakan. Lau oppan maseha silensiu hafa madiseseha ni man-magradua na famaguonta. Hu tuñgu’ na megaiña kuestion dispues de mapesa seriosamiente i presente na kondision yan  haf’ mamamaila’.

Dispues de tumunog i katman serimoñias gi sigiente dia, sige ma-ebalua haf’ mohon para umasusede ni mañainan niha ‘an man-hanau siha man-eskuela gi chagu’ na lugat. Haf’ mamamaila’ para i dos saina ‘an chafleg i pottanmonedan familia pot mahuchum i programan man-ritirau? Hafa na ayudu u guaha para siha ‘an ma-amot i familia ni primet na guma’ niha?

Appottunidat edukasion mas maribaha gi hilu’ menos na fondu para programan scholarship. Soluke guaha otro koyenturan umayau salape’, hinochum un’ ratu planun niha pot appenas fondu pagu na biahe.

Kau siña man-la’la ‘an ma’tut pagamientun man-ritirau gi ti apmam yan pagu? U sisiña  i dos amku’ mamahan amot ‘sino apas setbision hinemlo’ ‘nai magtus fondun pottanmonedan familia?

Kau propiu na u fan ma’agañg tatte famaguon niha gi halom este na chinatsaga kosake siña u fan gaige gi oriya gi te’ug na tirun linala’ miserable?

Mampos i ti asegurau na karera hana’ fan abarambabau hinassota lau hagas man-trankilu yan pas finaposta gi halom pagyu yan linau.

Lastima i tiempu ‘nai sulun i asuntun linahyan siha ginen patman kanai niha. Kulan ma-atisa mañan finatane’ ‘nai gi mismu tiempu sige dumidog i hagas maletke siha na asuntu. Kau este pagu i añglu’ na kahan publiku rekueddon niha?

Mampos te’ug  yan makat na ampalo’pu’ problema humohogse hit. I uttimu esperansa i para tafan mangagau ausiliu ginen i Nanalibreta.  Este ha’ esta sosobla na eskalera.

****

Tai finagpu’ na nessesidat

I nesessidat tautau gi enteru elmundu tai finagpu’. Kulan pañgpañg ekun napu gi rubentasion, oppan yan ti mamagtus. Diariu, bente kuatru oras, siete dias gi semana sinparat ayu na ekun napu. I neñkanu’ u appenas gi tiempon ha’ilas kontodu hanom. Este ti namatman sa’ esta ha’ man-matuge’ klaru gi pahinan i biblia siha.

Gi redondun publiku, kahulu’ un’ kuestion: Haf’ siña tachogue para benefisiun todus ‘sino mayotmente? Finenina, maila ta kayun benefisiun hinimidde. Este na pisu ‘nai siña antau na inadiñgan u oppan gi pagu hu fafaisen na kuestion.

Mampos na tiempu ta sedi i hablan respondot gi hilu’ banida na esta ta malefan ñaihon interest i publiku ni silensiu ha pañot chatdisision man-ma’gas niha. Bira tatte i timon señor kapitan ya un’ sedi i marineru man-manayuda sa’ esta yayas hau.’

Ansiosu lokue’ i pasaheru lumi’e na man-safu siha gi kareran niha. Kontodu siha man-listu para uma-esgaihon i batku guatu gi safu na puettu. Sedi pattisipasion. Siempre siha lokue’ u dinisidi kau un’ magu’ot kumu kapitan gi otru biahen kumarera.

****

Konfirensian simienteyu

Hu atrebi fumaisen i amiguhu Buddy Magoo haf’ na mampos makat mana’ fan adanche i sabion publiku siha gi hegsu’ I Deni’.

Ilegña, “Ni unu ume’ekuñgog sa’ todu mañgekuentus gi mismu tiempu. Taya’ kampu eksisiun umekuñgog sa’ kada unu ha sotta hablan tai sustansia kulan tropan gayinola”.

“Parehu sustansian fino’mu yan konfirensia simienteyu ‘nai ni unu humuñgog i man-sañgan siha sa’ todu man-matai”, sinañgane as Pindeha.

“Yangin guaha mohon tumuñgu’ i seriosu na asuntu siha ti anaku’ i ridun ma-espihan yaben kareta sa’ gaige ha’ gi sagaña”, ilegña si Magoo.

“Guiya este i finu’ i kuentos na chamu mafa’ un’ tutuñgu i ti un’ tuñgu'”, ilegña si Pindeha.

“Lau buena finu’ Pindeha na ni unu ume-ekuñgog sa’ kulan konfirensian halom simienteyu ‘nai todus pattisipante man-silensiu gi naftan niha. A`Saina!

****

Hafa na kanaha’ todu man-mañge’ na totchen natibu mana’ prebidu na tiempu? Magahet na hasan esta fanihi? Adahe sa’ segun ginen un’ tautau Alamagan miyon pot miyon na fanihi man-gaige gi halom butkan? Debi uma-ina este na areglu para benefisiun tautau tanu’.

Dispues mana’ guaha lokue’ tiempon ayuyu kase ennau i Oktubre na mes esta’i Desiembre. Hafa i dichu rason na nuebe mesis maprohibe? Kau pot para umana’ fan dañkulu i ayuyu? Magahet na nuebe mesis ha’ ha nesessita estake para u midianu minidoñgña?

Dimas de tafan a’apake’ sin bala, mauleg ta deka’ este siha na areglu.

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.